Teksten 2018





Huis Kernhem Ede
Herman Nijburg & Co
de kunst roept ...

Inleidende woorden
door Gerda Ten Thije 

Beste mensen, familie, vrienden en bekenden.

Hartelijk welkom allemaal.

En een speciaal welkom voor degene om wie het hier een paar weken allemaal draait, Herman Nijburg en natuurlijk ook een klein beetje de mede-exposanten, zonen Anne Nijburg en Rinke Nijburg en schoondochters Nicole van Diest en Gerda Ten Thije.

Een speciaal welkom ook voor Angeline Bremer - Cox die zo meteen het openingswoord zal verrichten. We zijn heel erg blij dat zij bereid is het openingswoord voor de tentoonstelling ‘de kunst roept…’ te willen doen. Zij is werkzaam bij het Kröller-Müller Museum en verzorgt daar de lezingen en rondleidingen. 

Maar nu weer even terug naar het begin. Herman Nijburg. Dit jaar op 16 januari 90 jaar geworden. Als familie vonden wij dat dit gevierd moest op een bijzondere manier.

Het leek ons een mooi cadeau om onze vader, schoonvader en opa een heuse allereerste overzichtstentoonstelling aan te bieden voor zijn prachtige, veelzijdige werk op een bijzondere plek, namelijk Huis Kernhem in Ede.

Ede, de plaats waar hij op 20 jarige leeftijd vanuit Limburg naar toe trok en er vervolgens zijn vrouw, Gerritje Heij, leerde kennen, 5 kinderen kreeg en daarom ook in die omgeving bleef hangen. Ede, Lunteren en Barneveld, met een uitstapje naar Utrecht en Harskamp bij Ans,  werden de drie belangrijkste plaatsen van waaruit hij werkte.

De tentoonstelling is samengesteld door enkele familieleden. Herman zelf mocht zich niet met het inrichten bemoeien, anders waren we hier over een halfjaar nog bezig. Niet omdat hij al 90 jaar is, maar omdat hij zelfs op deze leeftijd nog zeer kritisch is, wikt en weegt, en alles vanuit verschillende standpunten wil bekijken ...

Al het werk dat u straks kunt bewonderen, hangt normaal gesproken aan de muur bij familie, is daar opgeslagen op zolders of wordt bewaard in een eindeloze hoeveelheid tekenmappen bij hem thuis. In de overzichtstentoonstelling ‘de kunst roept ...’ ziet u eigenlijk maar een fractie van wat Herman Nijburg maakte.

Mede daarom hebben we besloten dat er ook maar een publicatie moest komen van zijn werk. Maar tijdens het werken aan dit boekwerk kwamen we er opnieuw achter dat het voor een catalogus zelfs te veel was. Desondanks is het toch een bijzonder mooie catalogus geworden, die u, mocht u zich wat meer willen verdiepen in het werk, via intekening kunt bestellen. Deze zal worden gesigneerd en genummerd door de jubilaris.

Na het openingswoord van Angeline wil Herman Nijburg zelf nog een heel kort woordje spreken; hij heeft mij beloofd dat hij het heel kort zal houden. Daarna kom ik nog met wat huishoudelijke mededelingen.

En dan geef ik nu heel graag het woord aan Angeline Bremer–Cox.

...

Angeline heel erg bedankt voor deze prachtige, en heldere uiteenzetting.Mag ik je nog een keer naar voren roepen om de catalogus in ontvangst te nemen. Heel veel plezier ermee. En Riet, buurvrouw, en steun en toeverlaat van Herman Nijburg, kom er ook even bij. Anne Nijburg, Rinke Nijburg en Nicole van Diest willen jullie ook even naar voren komen als mede-exposanten. Ook jullie hartelijk dank voor jullie bijdrages.

En dan wil ik nu graag iedereen heel veel plezier toewensen op de tentoonstelling ...

Het wordt tijd ... 'de kunst roept ...’ 

G.T.T.
Ede, 21juli 2018






Herman Nijburg 90 jaar

de kunst roept ...

proloog

door Anne Nijburg
DE ACHTERKAMER VAN DE KUNST

Een piepende schuifdeur maakt hoorbaar dat de achterkamer wordt afgesloten of juist wordt ontsloten. Ja, aan het geluid alleen al is te horen of die deur open of dicht gaat. Een deur die scheiding maakt tussen voor en achter, die spanning veroorzaakt tussen voorkamer en achterkamer, die twee werelden blootlegt.

Om de kunst meester te worden, wordt de achterkamer steeds meer het domein van de kunstenaar en langzaam aan geconfisqueerd. Daar wordt geschetst, getekend, geschilderd, geboetseerd en … gegeten. Eten doe je namelijk niet in de voorkamer, dus daar moet plaats voor worden ingeruimd in de achterkamer, de kamer van de kunst. Als de kunst niet roept, roept moeder wel vanuit haar keukendomein. Vijf kinders komen uit hun kleine kamers naar de achterkamer om te eten te midden van de onvoltooide  kunst. Eten dat ruikt naar verf, lijm, klei en papier, maar desalniettemin prima smaakt, smaakt naar meer.

De voltooide kunst krijgt zo nu en dan een plek in de voorkamer, waar de eventueel geïnteresseerde gasten worden getrakteerd op een hoorcollege van de kunstenaar. In de voorkamer staan ook de kunstboeken, waaronder de serie Openbaar Kunstbezit,  die zicht geven op vele eeuwen kunst, die zijn voorgegaan. De voorraadkamer kunst rond de wereld blijkt nog veel groter en extravaganter te zijn dan menigeen vermoedt. In depots en achterkamers over heel de wereld staat nog zoveel meer dat het daglicht goed kan verdragen en in de voorkamer past en tentoongesteld kan worden.

Zo ook in de achterkamerkunst van de, tussen de Mijnstreek en het Poldermodel levende, 90-jarige Edenaar, die de kunst meester trachtte te worden. De voorkamer is niet alleen de plek voor de bijna nooit voltooide achterkamerkunst, maar ook de plaats in huis waar de wereld binnenkomt en na het werk – moe gestreden – de rust weer gevonden moet worden. De kinders zijn gevlucht of schuilen achter moeders schort, de schuifdeur is gesloten, de kunst moet even wachten. De vurige kolen in de haard hebben plaatsgemaakt voor het schijnbaar onuitputtelijke gas. IJsblokjes met limonade wachten in de koelkast tot het eten is gedaan.

De voorraadkamer blijkt groter dan de achterkamer en de voorkamer doen vermoeden; omvat ontwerpen  en patronen voor behang en vloerbedekking, fotografie en film, tekeningen en schilderijen, kleisculpturen en houtbewerking en soms zelfs de kunst van het verleiden.

Het is de kunst om uit die voorraadkamer, die achterkamer oude en nieuwe dingen tevoorschijn te brengen als DE KUNST ROEPT…

Anne Nijburg
juli 2018